Από την ηλικία των τριών χρόνων, τα παιδιά βιώνουν διάφορες φοβίες. Αρνούνται να κοιμηθούν μόνα τους, φοβούνται το σκοτάδι, τρομάζουν όταν βλέπουν μικρά ή μεγάλα ζώα. Τις περισσότερες φορές, αυτές οι φοβίες είναι φυσιολογικές και δεν χρειάζεται να ανησυχούν τους γονείς. Συνήθως, οι φόβοι αυτοί έχουν οιδιπόδεια θεματική, όπως στην περίπτωση του Χανς, ένα παιδί που παρακολουθούσε ο Freud. Το οιδιπόδειο σύμπλεγμα στην ψυχαναλυτική θεωρία αποτελείται τις ασυνείδητες ιδέες και συναισθήματα που γεννιούνται λόγω της επιθυμίας για την απόκτηση του γονιού του αντίθετου φύλου και της εξόντωσης του γονιού του ιδίου φύλου.
O Χανς φοβάται να βγει από το σπίτι του, γιατί φοβάται να μην τον δαγκώσει ένα άλογο. Η φοβία αυτή είναι δυσλειτουργική, γιατί έχει επηρεάσει την ζωή του. Ο φόβος για το άλογο συμβολίζει το άγχος του ευνουχισμού που βιώνουν τα μικρά αγόρια σε αυτή την ηλικία, επειδή επιθυμούν τον γονιό του αντίθετου φύλου, δηλαδή την μητέρα.
Οι φόβοι των παιδιών αποτελούν μια ψυχική πραγματικότητα. Τα παιδιά έχουν ανάγκη να ακουστούν. Οι γονείς μπορούν να ακούσουν αυτά που θέλουν να πουν τα παιδιά, ανακατασκευάζοντας το περιεχόμενο των φαντασιώσεων τους.
Αν για παράδειγμα, το παιδί φοβάται ότι στο δωμάτιο του θα μπει ένα λιοντάρι, δεν θα του πούμε ότι θα φάει το παιδί, αλλά θα φανταστούμε τρόπους νa ξεγελάσουμε το λιοντάρι. Μπορούμε για παράδειγμα να του δώσουμε να φάει κάτι άλλο. Πολλά παιδιά αυθόρμητα, θα βρουν και κάποια αγαπημένα αντικείμενα που έχουν στο δωμάτιο τους, που θα τα προστατεύσουν από το λιοντάρι. Μπορούν δηλαδή να πάρουν εκείνη την στιγμή αγκαλιά το αγαπημένο τους αρκουδάκι.
Για να γίνει πιο βιωματικό τα παιδιά μπορούν να ζωγραφίσουν ένα λιοντάρι που τρώει κάτι άλλο καθώς και τον εαυτό τους που είναι ασφαλής, ή να γράψουν ένα μικρό παραμυθάκι για ένα λιοντάρι που μπαίνει στο δωμάτιο και αλλά το παιδί καταφέρνει να το ξεγελάσει.
Είναι επίσης μια καλή ευκαιρία, το παραπάνω παραμύθι να μετατραπεί σε ένα μικρό θεατρικό έργο. Μπορούν οι γονείς, να ντυθούν λιοντάρια και το παιδί να πρέπει να σκεφτεί διάφορους τρόπους να ξεγελάσει το λιοντάρι. Δίπλα του θα έχει διάφορα αντικείμενα. Μια σκούπα που συμβολίζει ένα ξίφος, διάφορα αντικείμενα που συμβολίζουν διάφορα φαγητά, καθώς και τα αγαπημένα του παιχνίδια. Καθώς λοιπόν το λιοντάρι μπαίνει στο δωμάτιο, το παιδί καλείται να το πολεμήσει και να το ξεγελάσει, χρησιμοποιώντας όλα τα μέσα που έχει στην διάθεση του.
Η δραματοποίηση του παραμυθιού ενισχύει την δημιουργικότητα και την φαντασία του παιδιού.
Χρειάζεται πάντα οι γονείς να έχουν κατά νου ότι στην ουσία, ο τρόμος και οι φόβοι είναι μια μεταμφιεσμένη ικανοποίηση. Μέχρι ένα σημείο, μπορεί το παιδί να την διατηρεί και είναι κρίμα να του την στερήσουμε.
Ωστόσο, εάν οι φόβοι μετατραπούν σε οργανωμένες φοβίες, καλό είναι να ζητηθεί η γνώμη ειδικού, καθώς μπορεί να αποτελούν ένα σήμα κινδύνου.
Αλίκη Μαυραντώνη
Ψυχολόγος – Ειδική παιδαγωγός
Απόφοιτη του τμήματος Ψυχολογίας της
Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών
Τηλ επικοιν: 6972 008257
Email: aliki_mav@yahoo.gr
Gold Mum 